در بین مواد غذایی، قیمت عسل، خواه چهل گیاه باشد یا آویشن، با موم یا وحشی، کاملا طبیعی یا تغذیه‌ای و تقلبی، همیشه بحث‌های زیادی را به همراه داشته است. چرا باید برای یک نوع عسل مبلغ زیادی پرداخته شود، و برای نوع دیگری خیر؟ دلیل تفاوت قیمت خرید عسل از برندهای مختلف چیست و آیا قیمت عسل طبیعی باید خیلی زیاد باشد؟ در این مقاله بطور مشخص عوامل مؤثر بر این موضوع را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
عوامل تعیین کننده قیمت عسل
در کنار افزایش مداوم قیمت‌ها در تقریبا کلیه کالاها، دانستن عمده عوامل تاثیرگذار بر قیمت عسل، می‌تواند مصرف‌کنندگان این محصول را در خریدی هوشمندانه‌تر یاری نماید.
1. هزینه‌های تولید
- تجهیزات: شامل کندو، اکستراکتور، صافی و … میشود. گرچه این تجهیزات برای هربار تولید خریداری نمی‌شوند و در نتیجه سهم کمی در قیمت دارند، اما در طول زمان مستهلک شده و باید جایگزین گردند.
- بسته‌بندی: انواع مختلفی از ظروف بسته‌بندی با جنس‌های متفاوت (شیشه، پلاستیک، سفال و …) وجود دارد که هر کدام قیمت متفاوتی دارند.
- نیروی انسانی: این موضوع در تعیین قیمت نهایی عسل، نقش ویژه‌ای دارد. حقوق نیروی انسانی معمولا با تاخیر اندکی نسبت به تورم افزایش می‌یابد و این حقوق در مناطق مختلف با یکدیگر برابر نیست.
- حمل و نقل: این هزینه معمولا تاثیر چندانی بر قیمت عسل ندارد؛ اما ارسال عسل از نقاط با دسترسی سخت و یا از خارج از کشور، منجر به افزایش نسبتا شدید در قیمت عسل خواهد شد.
2. کیفیت عسل تولیدی
برگه آزمایش: اصلی‌ترین موضوع در تعیین کیفیت عسل، نتایج برگه آزمایش آن است. عسل‌های دارای ساکارز بسیار کم، پرولین و فعالیت دیاستازی بالا و با کمترین میزان HMF، به لحاظ خواص و ارزش غذایی بسیار ارزشمند محسوب می‌گردند و عموما قیمت بالاتری دارند.
عطر و طعم: برخی از انواع عسل، دارای عطر و طعم ویژه‌ای بوده که طرفداران بیشتری دارند. از این رو، این موضوع بر روی قیمت نهایی آنها اثر گذار است.
نوع گیاه: با توجه به اینکه پوشش گیاهی در مناطق مختلف می‌تواند بسیار متفاوت باشد، عسل‌های متفاوتی نیز در حجم‌های مختلف برداشت میشود که هر کدام ویژگی‌ها و طرفداران خاص خود را دارند. از این رو، این موضوع یکی از مبناهای اصلی در قیمت‌گذاری عسل می‌باشد.
منطقه برداشت: این موضوع نیز موجب تفاوت در قیمت عسل‌ها می‌گردد. زیرا میزان تولید و نوع گیاه مناطق با هم متفاوت است؛ همچنین هزینه ارسال و تولید (مخصوصا نیروی انسانی) نیز در مناطق مختلف یکسان نیست.
3. حجم خرید
کسانی که عسل را بصورت عمده خریداری می‌کنند، معمولا قیمت‌های خیلی پایین‌تری را نسبت به خریداران جزء می‌پردازند. البته این موضوع معمولا در خرید اغلب کالاها نیز صدق می‌کند.
4. هزینه‌های توزیع‌کنندگان عسل
این موضوع در برخی موارد موجب افزایش قیمت خواهد شد. برای مثال مراکزی که جزء فروشگاه‌های لوکس محسوب می‌شوند، به دلیل هزینه‌های بسیار بالاتر اجاره بها، قیمت فروش بالاتری را می‌بایست برای محصولات خود در نظر بگیرند.
5. عرضه و تقاضا
از اصلی‌ترین عوامل تعیین کننده قیمت در کل اقتصاد محسوب می‌گردد. از این رو، برای مثال، زمانی که برداشت عسل کم باشد (مثلا به دلیل کم شدن پوشش گیاهی) و میزان تقاضای آن تغییری نداشته یا بیشتر گردد، قیمت عسل به شکلی منطقی بالا خواهد رفت.
تحلیل قیمت عسل‌ها
با توجه به موارد عنوان شده فوق، به راحتی می‌توان قیمت بالا یا پایین برخی از عسل‌های مختلف را تحلیل نمود.
چرا قیمت عسل کوهی (وحشی) و عسل مانوکا خیلی بالاست؟
عسل وحشی توسط زنبورهای وحشی در حجم و مناطق بسیار محدود و صعب العبور تولید می‌گردد. از این رو، از دو جهت عمده، قیمت بالای آن توجیه میشود: میزان تولید کم و هزینه بالای نیروی انسانی برای بدست آوردن آن.
قیمت عسل مانوکا به دو دلیل بالاست: 1. وارداتی بودن و نرخ تبدیل عرض، 2. هزینه حمل و نقل و ارسال آن.
ارزان‌ترین و گران‌ترین عسل‌های طبیعی کدامند؟
انواع مختلف عسل گون، معمولا در ایران دارای پایین‌ترین قیمت هستند. دلیل اصلی این موضوع این است که پوشش گیاهی غالب در ایران گون است و عسل تولید شده از انواع مختلف این گیاه در حجم بالایی تولید می‌گردد. از سوی دیگر، عسل آویشن خالص و تک گل، بدلیل عطر و طعم جذاب و میزان تولید بسیار محدودتر، قیمت خیلی بالاتری دارد. همچنین مطلبی خلاصه در مورد 5 عسل برتر جهان و دلیل گران بودن آنها داشته ایم که خواندن آن احتمالا برایتان خالی از لطف نخواهد بود! نکته ی جالبی که در این مقاله وجود دارد قیمت بالای عسل سدر یمن است که با وجود شباهت بالا به عسل سدر ایران با توجه به بازاریابی حرفه ای جهانی انجام شده روی عسل سدر یمن، قیمت چندین برابر عسل سدر ایران را در بازار های دنیا دارد.
قیمت عسل طبیعی در نقاط مختلف دنیا
همانطور که میدانید کشور های مختلف دنیا از پوشش گیاهی های متفاوتی برخوردار هستند، نوع آب و هوا، میزان سردی و گرمی بادها و حتی میزان رطوبت موجود در هوا در هر کدام متفاوت است. این عوامل به همراه عوامل محیطی دیگر مختص هر منطقه سبب میشود نژاد های متفاوتی از زنبور های عسل در کشور های مختلف فعالیت داشته باشند و این تفاوت نژاد و تفاوت اقلیم سبب تولید عسل های مختلف میشود که طبیعتا قیمت های آنها نیز متفاوت خواهد بود. از طرفی با توجه به پیشرفت زنبور داری در کشور های مختلف و ارزش پول هر کشور هزینه تمام شده ی تولید عسل در آن کشور متفاوت خواهد بود. برای مثال، قیمت عسل در هند و ده برند برتر عسل این کشور را میتوانید در این مقاله مشاهده کنید.
قیمت برخی از پر فروش‌ترین عسل‌ها:
| عسل گون | تومان95,000 |
| عسل کنار | تومان135,000 |
| عسل آویشن | تومان180,000 |
سخن پایانی
در این نوشتار به موارد اثرگذار بر قیمت عسل نظیر، هزینه‌های نیروی انسانی، بسته‌بندی، کیفیت و … اشاره شد. گرچه ارائه قیمت‌های خیلی پایین برای عسل می‌تواند گواه غیرطبیعی بودن آن باشد، ولی قیمت عسل طبیعی لزوما خیلی بالا نیست و معیار تعیین کننده در این راستا، نتیجه آزمایش عسل در آزمایشگاه‌های تخصصی مواد غذایی است.
